هواکره

جَو یا اتمسفر یا هواکره (به انگلیسی: Atmosphere) به معنای لایه‌هایی از گازها است که دور یک جرم فضایی مانند یک سیاره را احاطه می‌کنند. جو به واسطهٔ نیروی جاذبه به دور جرم فضایی نگه‌داشته می‌شود.
۹۹ درصد از هواکره در فاصله ۳۰ کیلومتری از سطح زمین قرار دارد. اگرچه سیاره‌های دیگر منظومهٔ شمسی نیز هواکره دارند، اما هواکرهٔ زمین تنها هواکره‌ای است که از ادامهٔ زندگی ما و دیگر موجودات زنده پشتیبانی می‌کند.
                                
هواکره از 6 لایهِ به نام های تروپوسفر (به انگلیسی: Troposphere) ،استراتوسفر (به انگلیسی: Stratosphere) ، مزوسفر (به انگلیسی: Mesosphere) ، ترموسفر (به انگلیسی: Thermosphere) و اگزوسفر(به انگلیسی: Exosphere) تشکیل شده است...

تروپوسفر

دارای ضخامتی حدود 8 کیلومتر و در قطب‌ ها 16 تا 19 کیلومتر است. در مناطق استوایی از ویژگی عمده آن کاهش دما در جهت قائم حدود °6 سانتی‌گراد، در هر 1000 متر افزایش سرعتِ بادها با افزایش رطوبت  نسبت به سطوح پایین ‌تر قابل ملاحظه است ، و به طور کلی مجموعه پدیده‌های اتمسفری که هوا نامیده میشود در این لایه قابل بررسی هستند. تروپوپوز مرز میان این لایه و لایهِ فوقانیِ آن یعنی استراتوسفر که مرز انتقال ویژگی های اتمسفری را در مقیاس بزرگی از تلاطم و اختلاط را تشکیل میدهد. این لایه کم‌ژرفا در ناحیهِ استوا  نسبتاً مشخص شده است، این مرز فوقانی تروپوسفر نسبت به فصول سال تغییر ‌میکند.

استراتوسفر
دومین لایه ی بزرگ اتمسفر که بالای تروپوسفر و پایین مزوسفر قرار دارد، استراتوسفر نامیده میشود. افزایش تدریجی دما از ویژگی آن است، یکی دیگر از ویژگی ‌های استراتوسفر میزان نسبتاً زیاد گاز ازن (O3) به ویژه در اطراف لایه ی استراتوپوز است که ضخامتی حدود 16 تا 30 کیلومتر دارد و لایه ی ازونوسفر نیز در این لایه را تشکیل میشود. این لایه از نظر جلوگیری از اثرات مرگبارِ تابش‌های شدید ماوراء بنفش با وجود ازن موجود در آن بسیار موثر است. از طرف دیگر گاز ازن (O3) توأم با کربن دی‌اکسید (CO2) اثر بسزای در پراکندگی عمودی دما دارد. استراتوپوز مرز میان این لایه و لایهِ فوقانیِ آن یعنی مزوسفر، از ارتفاع حدود 50 کیلومتری شروع شده و ناحیه انتقالی بین استراتوسفر و مزوسفر را تشکیل میدهد.

مزوسفر
در این لایه درجه حرارت به سرعت کاهش می یابد به حالتی که در ارتفاع 80 کیلومتری میزان آن به حدود °90- سانتی‌گراد میرسد. فشار هوا در مزوسفر بسیار پایین است و میزان آن از یک میلی‌ بار در ارتفاع 50 کیلومتری به 1٪ در 90 کیلومتری کاهش می یابد. مزوپوز مرز میان این لایه و لایهِ فوقانیِ آن یعنی ترموسفر است. ناحیه فوق مزوسفر در ارتفاع 80 کیلومتری به وسیله حداقل دما و وارونگی پس از آن مشخص میشود. مزوپوز ناحیه انتقالی بین مزوسفر و ترموسفر را تشکیل میدهد.
ترموسفر
فاقد مرز فوقانی معین است. اصطلاح ترموسفر به سبب دمای بسیار زیاد ترمودینامیک به این لایه داده شده است که این میزان ممکن است به °1500 کلوین معادل °1227 سانتی‌گراد برسد، جلوه سرخی شفق یکی از پدیده‌ های ترموسفر پایینی است قسمت پایینی ترموسفر به طور عمده ترکیبی از ازت (N) و اکسیژن (O2) به صورت مولکولی یا اتمی است در حالی که در کیلومترهای بالا اکسیژن به ازت غلبه میکند. دمای زیاد در این لایه به دلیل جذب تشعشع ماوراء بنفش بوسیله اکسیژن اتمی است.
اگزوسفر
اگزوسفر از زیر لایه ی دیگری به نام یونسفر نیز تشکیل شده است.
یونسفر
بخشی از اتمسفر زمین است که از حدود بالا ی 60 کیلومتر به سبب یونیزاسیون، به صورت ناحیهِ (تمرکز یون ‌ها و الکترون‌ های) آزادی در می ‌آید که سبب بازتاب امواج رادیویی میشود. از طرف دیگر فجرهای قطبی شمالی و جنوبی نیز بوسیله نفوذ ذرات یونیزه، در درون اتمسفر از 30 تا 80 کیلومتری به ویژه در مناطق حدود °20 تا °25 از قطب ‌های مغناطیسی مشاهده میشوند. این لایه فاقد گازهای سنگینی نظیر بخارآب ‌، اکسیژن‌ و ازت حالت مولکولی است. در این لایه ناوه‌های کم‌ژرفا به صورت لایه‌های یونسفری E و F1 و F2 جداسازی میشوند. که به ترتیب در حدود 110 ، 160 و 300 کیلومتری قرار دارند. بازتاب های رادیویی گاهی در سطوحی به ارتفاع 65 تا 80 کیلومتری رخ میدهند که به نام لایه D نامیده میشوند. این لایه با حداکثر تمرکز یونیزاسیون مشخص میشود.
لایه‌های E و F1 تقریباً منظم و در میزان ‌های حداکثر خود از نظر یون و چگالی الکترون ‌ها دارای تغییرات منظم روزانه ‌یا فصلی و چرخه لک های خورشیدی میباشند. لایهِ F2 در ارتباط با کشنده ‌های خورشیدی ‌، قمری و اثر میدانِ مغناطیسیِ زمین واکنش های غیر طبیعی بسیاری را نشان میدهند. جابجایی های کوتاه مدت از پراکندگی و تمرکز در این لایه دقیقاً وابسته به طوفان‌ های مغناطیسی ای است که به نام طوفان ‌های یونسفری نامیده میشوند.
اگزوسفر
در ارتفاع بیش از 300 کیلومتری از زمین و در ورای یونسفر، ناحیه‌ایی که جاذبه زمین نیروی چندانی ندارد. در اینجا اتم های اکسیژن (O2) و هلیوم (He) اتمسفر رقیقی را تشکیل میدهند. هلیوم(He) خنثی و اتم های هیدروژن (H2) که دارای جرمِ اتمی پایینی هستند میتوانند فرار کنند. هیدروژن با تجزیه بخار آب و متان (CH4) از نزدیکی مزوپوز جایگزین میشود. در حالی که هلیوم به روش عمل پرتو های کیهانی در ازت و از تجزیه ی آخشیج های پرتوزا در پوسته ی سطحی زمین به طور آرام ولی مداوم تولید میشوند.